کم کاری تیروئید، علل و علائم، تشخیص و درمان

کم کاری غده تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده  تیروئید به میزان کافی هورمون تولید نمی کند. این مساله می تواند به کمک مصرف قرص های هورمونی درمان شود. این قرص ها جایگزین هورمون هایی می شوند که تیروئید تولید نمی کند.
هیچ راهی برای پیشگیری از کم کاری تیروئید وجود ندارد. بیشتر موارد یا به دلیل حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید و آسیب رساندن به آن یا آسیب به باف تیروئید است که در برخی از درمان‌های تیروئید پرکار یا سرطان تیروئید رخ می‌دهد. علائم رایج کم کاری تیروئید خستگی، افزایش وزن و احساس افسردگی است.
علائم تیروئید کم کار اغلب شبیه علائم سایر بیماری ها است و معمولاً به کندی ایجاد می شوند، بنابراین ممکن است فرد بیمار تا سال ها متوجه آن ها نشود.
تنها راه دقیق برای فهمیدن اینکه آیا آیا فرد مشکل تیروئید دارد و یا خیر انجام آزمایش عملکرد تیروئید است که در آن نمونه خون برای اندازه گیری سطح هورمون آزمایش می شود.
هم مردان و هم زنان ممکن است تیروئید کم کار داشته باشند، اگرچه در زنان شایع تر است. در این میان کودکان نیز ممکن است دچار تیروئید کم کار شوند و برخی از نوزادان با آن به دنیا می آیند.
همه نوزادان متولد شده در انگلستان از نظر کم کاری مادرزادی تیروئید با استفاده از آزمایش لکه خون در زمانی که نوزاد حدود 5 روزه است غربالگری می شوند.

غده تیروئید

غده تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک در گردن، درست در جلوی نای است. یکی از وظایف اصلی آن تولید هورمون هایی است که به تنظیم متابولیسم بدن (فرآیندی که غذا را به انرژی تبدیل می کند) کمک می کند. این هورمون ها تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نامیده می شوند. هنگامی که تیروئید به اندازه کافی از این هورمون ها تولید نمی کند، بسیاری از عملکردهای بدن کند می شوند. مشکل در غده هیپوفیز می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود. غده هیپوفیز در پایه مغز قرار دارد و تیروئید را تنظیم می کند. بنابراین، آسیب به غده هیپوفیز ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود.

علائم کم کاری تیروئید

تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) زمانی است که غده تیروئید شما به اندازه کافی هورمون تیروکسین (که T4 نیز نامیده می شود) تولید نمی کند. بیشتر موارد تیروئید کم کار به دلیل حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید و آسیب رساندن به آن یا آسیبی است که در نتیجه درمان سرطان تیروئید یا تیروئید پرکار رخ می دهد. بسیاری از علائم تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) مانند سایر بیماری ها است، بنابراین به راحتی می توان آن را با چیز دیگری اشتباه گرفت.
علائم معمولاً به کندی ایجاد می شوند و ممکن است فرد بیمار تا چندین سال متوجه حضور این علائم نشود.

علائم رایج کم کاری تیروئید عبارتند از:

•    خستگی
•    حساس بودن به سرما
•    افزایش وزن
•    یبوست
•    افسردگی
•    حرکات و افکار آهسته
•    درد و ضعف عضلانی
•    گرفتگی عضلات
•    پوست خشک و پوسته پوسته
•    مو و ناخن های شکننده
•    از دست دادن میل جنسی 
•    درد، بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن در دست و انگشتان (سندرم تونل کارپال)
•    پریودهای نامنظم یا پریودهای سنگین
افراد مسن با تیروئید کم کار ممکن است دچار مشکلات حافظه و افسردگی شوند. کودکان ممکن است رشد و تکامل کندتری را تجربه کنند و نوجوانان ممکن است زودتر از حد معمول بلوغ را شروع کنند.

علائم خفیف تر کم کاری تیروئید عبارتند از:

•    صدایی آهسته و گرفته
•    چهره ای پف کرده
•    ابروهای نازک یا تا حدی از دست رفته
•    ضربان آهسته قلب
•    از دست دادن شنوایی
•    کم خونی

نقش سیستم ایمنی در کم کاری تیروئید

تیروئید کم کار اغلب زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی، که معمولا با عفونت مبارزه می کند، به غده تیروئید حمله می کند. این کار به بافت تیروئید آسیب می رساند، به این معنی که نمی تواند هورمون تیروکسین را به اندازه کافی بسازد و منجر به علائم تیروئید کم کار می شود. بیماری هاشیموتو شایع ترین نوع واکنش خود ایمنی است که باعث کم کاری تیروئید می شود.
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث بیماری هاشیموتو می شود، اما این بیماری در خانواده ها دیده می شود. همچنین در افراد مبتلا به سایر اختلالات سیستم ایمنی مانند دیابت نوع 1 و ویتیلیگو نیز شایع است.

تشخیص کم کاری تیروئید

بسیار مهم است که تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید) در اسرع وقت تشخیص داده شود. سطوح پایین هورمون های تولید کننده تیروئید، مانند تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4)، می تواند نحوه پردازش چربی را در بدن تغییر دهد.
این می تواند باعث کلسترول بالا و آترواسکلروز (انسداد شریان ها) شود که به طور بالقوه می تواند منجر به مشکلات جدی مرتبط با قلب، مانند آنژین صدری و حمله قلبی شود.
بنابراین، در صورت مشاهده مکرر علائم کم کاری تیروئید، باید به پزشک عمومی مراجعه کرد و آزمایش خون داد.

تست عملکرد تیروئید

آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون تنها راه دقیق برای تشخیص وجود مشکل است. این آزمایش که تست عملکرد تیروئید نامیده می شود، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و تیروکسین (T4) در خون را بررسی می کند. پزشکان ممکن است از آن به عنوان T4 "آزاد" (FT4) یاد کنند. سطح بالای TSH و سطح پایین T4 در خون می تواند به معنای کم کاری تیروئید باشد. اگر نتایج آزمایش نشان دهنده افزایش TSH اما T4 طبیعی باشد، ممکن است فرد در آینده در معرض خطر ابتلا به تیروئید کم کار باشد. پزشک عمومی ممکن است توصیه کند که هر چند وقت یکبار آزمایش خون را تکرار کند تا ببیند آیا در نهایت دچار تیروئید کم کار می شود یا خیر. گاهی اوقات از آزمایش خون برای اندازه گیری های دیگر مانند بررسی سطح هورمونی به نام تری یدوتیرونین (T3) نیز استفاده می شود. با این حال، این به طور معمول ارائه نمی شود.
به ندرت ممکن است آزمایش آنتی بادی تیروئید بعد از آزمایش عملکرد تیروئید توصیه شود. این برای کمک به تشخیص یا رد شرایط خودایمنی تیروئید، مانند تیروئیدیت هاشیموتو است. آزمایش آنتی بادی تیروئید تنها در صورتی توصیه می شود که پزشک عمومی مشکوک به بیماری خود ایمنی تیروئید باشد. این آزمایشات توسط دستگاه الایزا ریدر در آزمایشگاه بررسی می شود.

درمان کم کاری تیروئید 

درمان تیروئید کم کار شامل مصرف روزانه قرص های جایگزین هورمونی به نام لووتیروکسین برای افزایش سطح تیروکسین است. در ابتدا تا رسیدن به دوز صحیح لووتیروکسین، بیمار آزمایش خون منظم خواهد داشت. این ممکن است کمی طول بکشد تا درست شود. هنگامی که بیمار دوز صحیح را مصرف کند، معمولاً سالی یک بار آزمایش خون می دهد تا سطح هورمون خود را کنترل کند. معمولاً تا آخر عمر به درمان نیاز خواهد داشت. با این حال، با درمان مناسب، باید بتواند یک زندگی عادی و سالم داشته باشد. اگر تیروئید کم کار درمان نشود، می تواند منجر به عوارضی از جمله بیماری قلبی، گواتر، مشکلات بارداری و یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام کما میکسوادم شود (اگرچه این بسیار نادر است).
تیروئید کم کار می تواند به عنوان یک عارضه جانبی یا عارضه درمان قبلی برای غده تیروئید، مانند جراحی یا درمانی به نام درمان با ید رادیواکتیو، رخ دهد.
این درمان ها گاهی اوقات برای تیروئید پرکار (که در آن غده تیروئید هورمون بیش از حد تولید می کند) یا سرطان تیروئید استفاده می شود.
در سراسر جهان، کمبود ید در رژیم غذایی یکی از دلایل شایع کم کاری تیروئید است، زیرا بدن برای ساخت تیروکسین به ید نیاز دارد. با این حال، کمبود ید در بریتانیا غیر معمول است.
نوزادان گاهی اوقات با تیروئید کم کار به دنیا می آیند زیرا غده تیروئید به درستی در رحم رشد نمی کند. این کم کاری تیروئید مادرزادی نامیده می شود و غیر معمول است. معمولاً در غربالگری معمول بلافاصله پس از تولد تشخیص داده می شود.

مصرف لووتیروکسین

اگر برای شما لووتیروکسین تجویز شده است، باید آن را هر روز در ساعت معینی مصرف کنید. معمولاً توصیه می شود که قرص خود را صبح مصرف کنید، اگرچه برخی از افراد ترجیح می دهند آن را در شب مصرف کنند.
اثربخشی قرص ها را می توان با سایر داروها، مکمل ها یا غذاها تغییر داد، بنابراین باید با معده خالی آن ها را با آب بلعید و تا 30 دقیقه پس از آن از خوردن خودداری کنید.
کم کاری تیروئید یک بیماری مادام العمر است، بنابراین معمولاً باید تا آخر عمر از لووتیروکسین استفاده کنید.

اثرات جانبی لووتیروکسین

لووتیروکسین معمولاً عوارض جانبی ندارد، زیرا قرص ها به سادگی جایگزین هورمون از دست رفته می شوند. عوارض جانبی معمولا فقط در صورت مصرف بیش از حد لووتیروکسین رخ می دهد. این می تواند باعث مشکلاتی از جمله عرق کردن، درد قفسه سینه، سردرد، اسهال و بیماری شود. 

کم کاری تیروئید و بارداری

برای سلامت مادر و کودک مهم است که تیروئید کم کار قبل از باردار شدن به درستی درمان شود.

کم کاری تیروئید و مشکلات قلبی

در صورت عدم درمان تیروئید کم کار، خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی افزایش می یابد. این به این دلیل است که سطح پایین هورمون تیروکسین می تواند منجر به افزایش سطح کلسترول در خون شود. کلسترول بالا می تواند باعث ایجاد رسوبات چربی در شریان ها شود و جریان خون را محدود کند.

کم کاری تیروئید و گواتر

گواتر تورم غیر طبیعی غده تیروئید است که باعث ایجاد توده در گلو می شود. گواتر می تواند در افرادی که تیروئید کم کار دارند ایجاد شود، زمانی که بدن سعی می کند تیروئید را برای تولید هورمون های تیروئید بیشتر تحریک کند.

کم کاری تیروئید وعوارض آن در بارداری

اگر تیروئید کم کار در دوران بارداری درمان نشود، خطر بروز مشکلات وجود دارد. این شامل:
•    پره اکلامپسی(مسمومیت بارداری) که می تواند باعث فشار خون بالا و احتباس مایعات در مادر و مشکلات رشد در نوزاد شود
•    کم خونی در مادر
•    تیروئید کم کار در نوزاد
•    نقائص هنگام تولد
•    خونریزی بعد از تولد
•    مشکلات رشد جسمی و ذهنی کودک
•    زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد
•    مرده زایی یا سقط جنین
این مشکلات معمولاً با درمان تحت راهنمایی یک متخصص اختلالات هورمونی (متخصص غدد) قابل اجتناب است. 
میکسوادم کما
در موارد بسیار نادر، کم کاری شدید تیروئید ممکن است منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام کما میکسوادم شود. در این حالت سطح هورمون تیروئید بسیار پایین می‌آید و باعث ایجاد علائمی مانند سردرگمی، هیپوترمی و خواب‌آلودگی می‌شود.
کما میکسوادم نیاز به درمان اورژانسی در بیمارستان دارد. معمولاً با داروهای جایگزین هورمون تیروئید که مستقیماً در ورید تجویز می شود، درمان می شود. در برخی موارد، درمان های دیگری مانند کنترل تنفس، آنتی بیوتیک ها و داروهای استروئیدی (کورتون ها) نیز مورد نیاز است.
 

نقش برخی از داروها در بروز کم کار تیروئید

کم کاری تیروئید همچنین با برخی از عفونت های ویروسی یا برخی از داروهایی که برای درمان بیماری های دیگر استفاده می شود، مرتبط است، مانند:
لیتیوم دارویی که گاهی اوقات برای درمان برخی بیماری‌های روانی از جمله افسردگی و اختلال دوقطبی استفاده می‌شود
آمیودارون  دارویی که گاهی برای درمان ضربان قلب نامنظم (آریتمی) استفاده می شود.
اینترفرون ها یک کلاس دارویی که گاهی برای درمان انواع خاصی از سرطان و هپاتیت C استفاده می شود