منو

    مقالات

    گروه محتوایی مبناژن
    گروه محتوایی مبناژن
    تاریخ انتشار: سه‌شنبه, 18 شهریور 04

    آزمایش اسمیر خون


    تماس جهت مشاوره
    آزمایش اسمیر خون

    آزمایش اسمیر خون

    آزمایش اسمیر خون یا همان تهیه گستره خونی یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین روش‌های تشخیصی در علم هماتولوژی است. این آزمایش به پزشکان و کارشناسان آزمایشگاه کمک می‌کند تا بتوانند شکل، اندازه و وضعیت سلول‌های خونی را به‌طور دقیق مشاهده و بررسی کنند. اهمیت این آزمایش زمانی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم بسیاری از بیماری‌های خونی مانند کم‌خونی‌ها، اختلالات پلاکتی، لوسمی و حتی برخی عفونت‌های انگلی از جمله مالاریا تنها با مشاهده تغییرات در سلول‌های خونی قابل شناسایی هستند. بنابراین می‌توان گفت که اسمیر خون یک روش پایه‌ای اما بسیار کاربردی برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها به شمار می‌رود.

    یکی از دلایل اصلی محبوبیت این آزمایش، سادگی و سرعت بالای آن است. در مقایسه با بسیاری از تست‌های پیشرفته که نیاز به دستگاه‌ها و تجهیزات گران‌قیمت دارند، اسمیر خون تنها با استفاده از یک لام شیشه‌ای، قطره‌ای خون و رنگ‌آمیزی مناسب قابل انجام است. البته همین سادگی به معنای بی‌اهمیت بودن دقت کار نیست. کوچک‌ترین اشتباه در تهیه گستره یا رنگ‌آمیزی می‌تواند نتیجه آزمایش را تغییر دهد و باعث بروز خطا در تشخیص شود. به همین دلیل آموزش صحیح و رعایت استانداردهای آزمایشگاهی در این روش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

    امروزه آزمایش اسمیر خون علاوه بر تشخیص بیماری‌های خونی، در پیگیری روند درمان نیز کاربرد دارد. برای مثال در بیماران مبتلا به لوسمی یا سرطان‌های خونی، مشاهده تغییرات سلولی در لام خون می‌تواند نشان دهد که درمان تا چه اندازه مؤثر بوده است. همچنین در بیماری‌های عفونی مانند مالاریا، با بررسی لام خون می‌توان نوع و شدت آلودگی را تشخیص داد. همین موضوع باعث شده است که این آزمایش در اغلب آزمایشگاه‌های تشخیص طبی جزو تست‌های روتین محسوب شود.

    روش تهیه گستره خونی

    تهیه گستره خونی اولین و مهم‌ترین مرحله در آزمایش اسمیر خون است. هدف از این کار، ایجاد یک لایه نازک و یکنواخت از سلول‌های خونی روی لام شیشه‌ای است تا پس از رنگ‌آمیزی بتوان آن‌ها را به‌طور واضح زیر میکروسکوپ مشاهده کرد. اگر گستره خونی به‌درستی تهیه نشود، حتی بهترین رنگ‌آمیزی و قوی‌ترین میکروسکوپ نیز نمی‌تواند نتیجه قابل اعتمادی ارائه دهد.
    برای تهیه گستره، ابتدا باید نمونه خون تازه تهیه شود. بهترین نمونه برای این کار خون مویرگی است که از نوک انگشت یا لاله گوش گرفته می‌شود، اما در صورت استفاده از خون وریدی نیز باید دقت کرد که خون حتماً تازه و بدون لخته باشد. سپس قطره‌ای کوچک از خون در نزدیکی انتهای لام شیشه‌ای قرار داده می‌شود. نکته مهم این است که قطره خون نباید خیلی بزرگ یا خیلی کوچک باشد؛ زیرا در غیر این صورت گستره یکنواختی به دست نخواهد آمد.

    در مرحله بعد از یک لام دیگر به‌عنوان اسپریدر یا پخش‌کننده استفاده می‌شود. این لام باید با زاویه حدود ۳۰ تا ۴۵ درجه روی قطره خون قرار گیرد و سپس با حرکت یکنواخت و سریع، خون را روی سطح لام اصلی پخش کند. نتیجه این کار باید یک لایه نازک و تدریجی باشد که در انتها به شکل یک دم باریک و ظریف ختم می‌شود. این بخش انتهایی بهترین قسمت برای بررسی سلول‌هاست؛ زیرا سلول‌ها در این ناحیه به‌طور جدا از هم و بدون هم‌پوشانی دیده می‌شوند.

    یکی از نکات مهم در تهیه گستره خونی، سرعت عمل و ظرافت کار است. اگر لام خیلی آهسته حرکت داده شود یا زاویه اسپریدر درست نباشد، گستره بیش از حد ضخیم یا نازک خواهد شد. همچنین باید دقت کرد که سطح لام‌ها تمیز و عاری از چربی یا گرد و غبار باشد؛ چرا که هرگونه آلودگی می‌تواند باعث چسبیدن سلول‌ها یا ایجاد لکه‌های ناخواسته در رنگ‌آمیزی شود.
    پس از تهیه گستره، لام باید در محیط تمیز و بدون گردوغبار خشک شود. خشک کردن لام با دمیدن هوا یا فوت کردن به‌شدت ممنوع است؛ زیرا هم باعث آلودگی می‌شود و هم احتمال تغییر شکل سلول‌ها وجود دارد. بهترین روش این است که لام به‌صورت طبیعی در دمای اتاق خشک شود تا آماده مرحله بعد یعنی رنگ‌آمیزی گردد.

    روش های رنگ آمیزی لام خون

    بعد از تهیه گستره خونی، مرحله رنگ‌آمیزی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؛ زیرا بدون رنگ‌آمیزی، سلول‌های خونی تقریباً بی‌رنگ و شفاف هستند و مشاهده‌ی جزئیات آن‌ها زیر میکروسکوپ غیرممکن خواهد بود. هدف از رنگ‌آمیزی، برجسته کردن ساختارهای سلولی به‌ویژه هسته، سیتوپلاسم و گرانول‌های سلولی است تا بتوان تفاوت میان گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها را به‌وضوح تشخیص داد. در هماتولوژی چندین روش رنگ‌آمیزی استاندارد وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

    رنگ آمیزی رایت (Wright Stain)

    یکی از پرکاربردترین روش‌ها، رنگ‌آمیزی رایت است که به‌طور گسترده در آزمایشگاه‌های هماتولوژی استفاده می‌شود. این روش بر پایه رنگ‌های آزور و ائوزین بنا شده و قادر است ساختارهای اسیدی و بازی سلول‌ها را به‌خوبی از هم تفکیک کند. در این رنگ‌آمیزی، هسته سلول‌ها به رنگ آبی یا بنفش و سیتوپلاسم آن‌ها به رنگ صورتی یا خاکستری دیده می‌شود. سادگی، سرعت و وضوح بالای نتایج از مزایای رنگ‌آمیزی رایت به شمار می‌رود.

    رنگ آمیزی گیمسا (Giemsa Stain)

    روش گیمسا یکی دیگر از رنگ‌آمیزی‌های پرکاربرد است که به‌ویژه در شناسایی انگل مالاریا و بررسی تغییرات کروموزومی اهمیت دارد. رنگ گیمسا ترکیبی از آزور متیلن بلو و ائوزین است که نتایجی مشابه رنگ‌آمیزی رایت ایجاد می‌کند، اما جزئیات بیشتری از ساختار سلول‌ها را نمایان می‌سازد. به همین دلیل در مطالعات تحقیقاتی و تشخیص بیماری‌های انگلی، رنگ‌آمیزی گیمسا گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شود.

    رنگ آمیزی ترکیبی رایت-گیمسا

    در بسیاری از آزمایشگاه‌ها، ترکیبی از رنگ‌های رایت و گیمسا به کار می‌رود که به آن رنگ‌آمیزی رایت-گیمسا گفته می‌شود. این روش ضمن حفظ سرعت و سهولت رنگ‌آمیزی رایت، دقت و جزئیات روش گیمسا را نیز در بر دارد. در این تکنیک، هم گلبول‌های سفید و هم انگل‌های خونی با وضوح بالا دیده می‌شوند. این موضوع باعث شده که روش رایت-گیمسا به‌عنوان یکی از انتخاب‌های اصلی در هماتولوژی مدرن شناخته شود.

    رنگ‌آمیزی مای-گرونووالد (May-Grünwald Stain)

    روش مای-گرونووالد بیشتر در کنار رنگ‌آمیزی گیمسا به کار می‌رود و اغلب به‌صورت ترکیبی (May-Grünwald-Giemsa) انجام می‌شود. این روش به‌ویژه برای تشخیص دقیق‌تر جزئیات سیتوپلاسمی در گلبول‌های سفید اهمیت دارد. هرچند به‌تنهایی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در ترکیب با سایر رنگ‌ها کیفیت فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهد و برای بررسی دقیق‌تر ساختارهای سلولی گزینه‌ای مناسب است.

    رنگ آمیزی لیشمن (Leishman Stain)

    رنگ‌آمیزی لیشمن یکی دیگر از روش‌های کلاسیک است که بر پایه مخلوط آزور و ائوزین ساخته شده است. این روش بیشتر در آزمایشگاه‌هایی استفاده می‌شود که امکانات محدودی دارند یا برای رنگ‌آمیزی سریع نمونه‌ها نیاز به روشی ساده دارند. هرچند کیفیت جزئیات آن نسبت به گیمسا پایین‌تر است، اما همچنان به‌عنوان یک روش مؤثر برای بررسی سلول‌های خونی کاربرد دارد.

    دلایل رنگ آمیزی لام خونی

    رنگ‌آمیزی لام خونی یکی از مراحل حیاتی در آزمایش اسمیر خون است و بدون آن مشاهده دقیق سلول‌ها تقریباً غیرممکن خواهد بود. خون انسان از گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها تشکیل شده است که همگی در حالت طبیعی شفاف و بی‌رنگ هستند. اگر این سلول‌ها بدون رنگ‌آمیزی زیر میکروسکوپ قرار گیرند، تنها به صورت سایه‌هایی کم‌رنگ دیده می‌شوند و هیچ جزئیاتی از شکل یا ساختار درونی آن‌ها قابل تشخیص نخواهد بود. به همین دلیل رنگ‌آمیزی یک ضرورت اساسی در هماتولوژی محسوب می‌شود.

    یکی از مهم‌ترین دلایل رنگ‌آمیزی لام خون، تمایز سلول‌های خونی از یکدیگر است. گلبول‌های سفید شامل انواع مختلفی مانند نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل و بازوفیل هستند که هرکدام نقش خاصی در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. شکل، اندازه و رنگ‌پذیری هسته و سیتوپلاسم این سلول‌ها با یکدیگر متفاوت است و تنها از طریق رنگ‌آمیزی می‌توان این تفاوت‌ها را مشاهده کرد. این موضوع به پزشک کمک می‌کند تا شمارش افتراقی گلبول‌های سفید را به‌درستی انجام دهد و وضعیت سیستم ایمنی بیمار را ارزیابی کند.

    دلیل دیگر اهمیت رنگ‌آمیزی، تشخیص بیماری‌های خونی و عفونی است. برای مثال در کم‌خونی‌ها، تغییر شکل و رنگ‌پذیری گلبول‌های قرمز سرنخ‌های مهمی برای شناسایی نوع بیماری به شمار می‌رود. همچنین در بیماری‌هایی مانند لوسمی، تغییرات غیرطبیعی در گلبول‌های سفید تنها با مشاهده دقیق رنگ‌آمیزی شده آن‌ها قابل شناسایی است. حتی در بیماری‌های انگلی مانند مالاریا یا لیشمانیوز، انگل‌ها تنها پس از رنگ‌آمیزی درون گلبول‌های قرمز قابل مشاهده می‌شوند. بنابراین رنگ‌آمیزی نه‌تنها برای بررسی ساختار طبیعی سلول‌ها، بلکه برای کشف عوامل بیماری‌زا نیز حیاتی است.

    رنگ‌آمیزی همچنین به بررسی وضعیت پلاکت‌ها کمک می‌کند. پلاکت‌ها ذرات کوچکی در خون هستند که نقش اساسی در انعقاد خون دارند. مشاهده تعداد و شکل پلاکت‌ها بدون رنگ‌آمیزی بسیار دشوار است، اما با استفاده از رنگ‌های مناسب می‌توان آن‌ها را از سایر سلول‌ها متمایز کرد و هرگونه اختلال در تعداد یا ساختار آن‌ها را تشخیص داد.
    از دیگر دلایل مهم رنگ‌آمیزی می‌توان به امکان بررسی کیفیت نمونه خون اشاره کرد. گاهی اوقات نمونه خون ممکن است به دلیل مشکلات فنی مانند لخته شدن یا آلودگی مناسب نباشد. رنگ‌آمیزی این امکان را فراهم می‌کند که کیفیت گستره خونی ارزیابی شود و در صورت نیاز، نمونه جدیدی تهیه گردد.

    علاوه بر جنبه‌های تشخیصی، رنگ‌آمیزی لام خونی نقش مهمی در آموزش دانشجویان علوم آزمایشگاهی و پزشکی دارد. مشاهده سلول‌های خونی رنگ‌آمیزی شده یکی از اولین مراحل یادگیری تشخیص بیماری‌هاست. این کار باعث می‌شود دانشجویان بتوانند با ساختار سلول‌ها به‌طور عملی آشنا شوند و تفاوت‌های طبیعی و غیرطبیعی را تشخیص دهند.

    تجهیزات رنگ آمیزی هماتولوژی

    برای انجام صحیح آزمایش اسمیر خون و رنگ‌آمیزی لام خونی، علاوه بر دانش و مهارت کافی، استفاده از ابزارها و تجهیزات استاندارد نیز ضروری است. کیفیت تجهیزات می‌تواند تأثیر مستقیم بر دقت نتایج داشته باشد. اگر لام یا رنگ به‌درستی انتخاب نشود یا میکروسکوپ کیفیت مطلوب نداشته باشد، احتمال بروز خطا در مشاهده و تشخیص بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل آزمایشگاه‌ها باید در خرید و نگهداری تجهیزات رنگ‌آمیزی توجه ویژه‌ای داشته باشند.

    لام و لامل شیشه ای

    اولین و مهم‌ترین وسیله در تهیه گستره خونی، لام شیشه‌ای است. این قطعه شیشه‌ای باید کاملاً شفاف، تمیز و عاری از هرگونه خط و خش باشد. وجود هرگونه آلودگی یا خراش روی سطح لام می‌تواند باعث ایجاد خطوط یا لکه‌هایی در گستره شود که هنگام مشاهده زیر میکروسکوپ مشکل‌ساز خواهد بود. در کنار لام، از لامل نیز برای پوشاندن نمونه و جلوگیری از آلودگی استفاده می‌شود. انتخاب لام و لامل با کیفیت، پایه و اساس تهیه یک گستره دقیق و یکنواخت است.

    میکروسکوپ نوری

    میکروسکوپ مهم‌ترین ابزار برای مشاهده نتایج رنگ‌آمیزی است. در هماتولوژی معمولاً از میکروسکوپ نوری با قابلیت بزرگنمایی ۱۰۰۰ برابر همراه با عدسی روغنی استفاده می‌شود. وضوح و کیفیت تصویر نقش تعیین‌کننده‌ای در تشخیص دارد، به‌خصوص زمانی که بخواهیم تغییرات جزئی سلول‌ها یا وجود انگل‌های ریز مانند پلاسمودیوم مالاریا را مشاهده کنیم. امروزه بسیاری از آزمایشگاه‌ها از میکروسکوپ‌های دیجیتال نیز بهره می‌برند که علاوه بر مشاهده مستقیم، امکان ذخیره تصاویر و اشتراک‌گذاری آن‌ها را فراهم می‌کنند.

    رنگ‌های هماتولوژی

    رنگ‌آمیزی سلول‌های خونی بدون استفاده از رنگ‌های استاندارد امکان‌پذیر نیست. رنگ‌های پرکاربرد در هماتولوژی شامل رایت، گیمسا، رایت-گیمسا، لیشمن و مای-گرونووالد هستند. انتخاب نوع رنگ به هدف آزمایش بستگی دارد. کیفیت رنگ نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا رنگ‌های بی‌کیفیت می‌توانند منجر به رنگ‌آمیزی ناقص یا محو شدن سریع رنگ‌ها شوند. به همین دلیل آزمایشگاه‌ها باید رنگ‌های اصل و معتبر را از شرکت‌های معتبر تهیه کنند.

    دستگاه های اتوماتیک رنگ آمیزی لام خون

    در گذشته تمامی مراحل رنگ‌آمیزی به‌صورت دستی انجام می‌شد، اما امروزه دستگاه‌های اتوماتیک رنگ‌آمیزی وارد بازار شده‌اند که سرعت و دقت کار را به میزان قابل توجهی افزایش داده‌اند. این دستگاه‌ها مراحل افزودن رنگ، شستشو و خشک‌کردن را به‌طور خودکار انجام می‌دهند و نتیجه‌ای یکنواخت و استاندارد ارائه می‌دهند. استفاده از دستگاه رنگ‌آمیزی خودکار به‌ویژه در آزمایشگاه‌های پرکار و مراکز بزرگ بسیار توصیه می‌شود، زیرا علاوه بر کاهش خطای انسانی، موجب صرفه‌جویی در زمان نیز می‌شود.

    وسایل جانبی و لوازم مصرفی

    علاوه بر تجهیزات اصلی، برخی وسایل جانبی نیز برای اجرای صحیح فرآیند رنگ‌آمیزی ضروری هستند. قطره‌چکان برای قرار دادن خون روی لام، تایمر برای کنترل دقیق زمان رنگ‌آمیزی، ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی برای نگهداری رنگ‌ها و محلول‌ها، و پیپت‌های آزمایشگاهی برای انتقال دقیق مایعات از جمله این ابزارها هستند. همچنین دستکش، روپوش آزمایشگاهی و محلول‌های ضدعفونی‌کننده برای رعایت اصول ایمنی و بهداشت کار اهمیت ویژه‌ای دارند.

    اهمیت خرید تجهیزات استاندارد

    انتخاب تجهیزات با کیفیت نه‌تنها بر نتیجه آزمایش اثر مستقیم دارد، بلکه طول عمر ابزارها را نیز افزایش می‌دهد. لام‌های بی‌کیفیت ممکن است در حین کار ترک بردارند یا لکه ایجاد کنند. میکروسکوپ‌های غیراستاندارد می‌توانند وضوح تصویر پایینی داشته باشند و رنگ‌های تقلبی باعث نتایج نادرست شوند. بنابراین یکی از مهم‌ترین توصیه‌ها به آزمایشگاه‌ها این است که تجهیزات مورد نیاز خود را از شرکت‌های معتبر فروش تجهیزات آزمایشگاهی تهیه کنند.

    آموزش رنگ آمیزی لام خون

    رنگ‌آمیزی لام خون فرآیندی است که اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما نیازمند دقت بالا و رعایت نکات ریز فنی است. هر مرحله باید با نظم و دقت انجام شود تا سلول‌ها به‌طور صحیح رنگ بگیرند و امکان مشاهده‌ی جزئیات آن‌ها فراهم شود. در ادامه، مراحل انجام رنگ‌آمیزی لام خون را به‌صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم تا حتی افرادی که تازه وارد آزمایشگاه شده‌اند بتوانند آن را به‌درستی انجام دهند.

    - مرحله اول: آماده‌سازی لام
    ابتدا باید گستره خونی روی لام تهیه شود. همان‌طور که پیش‌تر توضیح داده شد، لام باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه گرد و غبار یا چربی باشد. پس از قرار دادن قطره خون و کشیدن اسپریدر، گستره باید به‌طور کامل در دمای اتاق خشک شود. خشک‌کردن باید به‌صورت طبیعی انجام گیرد و از فوت کردن یا استفاده از حرارت مستقیم پرهیز شود، زیرا این کار می‌تواند شکل سلول‌ها را تغییر دهد.

    - مرحله دوم: تثبیت سلول‌ها
    قبل از رنگ‌آمیزی لازم است سلول‌ها روی لام تثبیت شوند تا در طی مراحل بعدی دچار تغییر شکل یا تخریب نشوند. این کار معمولاً با استفاده از متانول خالص انجام می‌شود. لام به مدت حدود یک تا دو دقیقه در متانول غوطه‌ور شده یا چند قطره متانول روی گستره ریخته می‌شود. پس از این مرحله، لام باید به‌طور کامل خشک شود. تثبیت مناسب تضمین می‌کند که سلول‌ها ساختار طبیعی خود را حفظ کنند.

    - مرحله سوم: افزودن رنگ
    انتخاب نوع رنگ به روش رنگ‌آمیزی بستگی دارد. در رنگ‌آمیزی رایت، محلول رنگ رایت مستقیماً روی لام ریخته می‌شود. در روش رایت-گیمسا، ابتدا رنگ رایت و سپس رنگ گیمسا به کار می‌رود. در همه روش‌ها باید اطمینان حاصل شود که رنگ به‌طور کامل سطح گستره را پوشانده است. زمان تماس رنگ با سلول‌ها نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا اگر کمتر از حد استاندارد باشد، رنگ به‌خوبی جذب سلول‌ها نمی‌شود و اگر بیش از حد باشد، شدت رنگ‌آمیزی غیرطبیعی خواهد شد.

    - مرحله چهارم: شستشو
    پس از اتمام زمان رنگ‌آمیزی، رنگ اضافی باید از روی لام شسته شود. این کار معمولاً با استفاده از آب مقطر یا بافر فسفات انجام می‌شود. شستشو باید به‌آرامی و بدون فشار مستقیم آب روی گستره صورت گیرد تا سلول‌ها از روی لام جدا نشوند. اگر شستشو به‌درستی انجام نشود، ممکن است بقایای رنگ روی لام باقی بماند و تصویر زیر میکروسکوپ را تار یا لکه‌دار کند.

    - مرحله پنجم: خشک‌کردن
    بعد از شستشو، لام باید در حالت عمودی قرار داده شود تا آب اضافی از آن خارج شود و سپس در دمای اتاق خشک شود. نباید از گرمای مستقیم یا دستمال برای خشک‌کردن استفاده کرد، زیرا این کار باعث تخریب یا جابجایی سلول‌ها خواهد شد. خشک‌شدن طبیعی لام بهترین روش است و کیفیت رنگ‌آمیزی را حفظ می‌کند.

    - مرحله ششم: مشاهده زیر میکروسکوپ
    پس از خشک‌شدن کامل لام، نوبت به بررسی آن زیر میکروسکوپ می‌رسد. ابتدا باید گستره در بزرگنمایی‌های پایین مشاهده شود تا بخش‌های مناسب (معمولاً قسمت دم گستره) انتخاب گردد. سپس در بزرگنمایی‌های بالاتر، به‌ویژه عدسی ۱۰۰ با روغن ایمرسیون، جزئیات سلول‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این مرحله، کیفیت رنگ‌آمیزی مشخص خواهد شد و کارشناس می‌تواند به شمارش افتراقی گلبول‌های سفید، بررسی شکل گلبول‌های قرمز و شمارش پلاکت‌ها بپردازد.

    - مرحله هفتم: ثبت نتایج
    آخرین مرحله در رنگ‌آمیزی لام خون، ثبت دقیق نتایج است. هرگونه تغییر در اندازه، شکل یا رنگ‌پذیری سلول‌ها باید یادداشت شود. در صورتی که لام کیفیت مناسبی نداشته باشد، ممکن است لازم باشد گستره جدیدی تهیه و مجدداً رنگ‌آمیزی انجام شود. ثبت صحیح و کامل اطلاعات نقش مهمی در تشخیص بیماری‌ها دارد و پایه تصمیم‌گیری پزشک محسوب می‌شود.

    نکات مهم در رنگ آمیزی لام

    برای دستیابی به بهترین نتیجه، رعایت چند نکته کلیدی ضروری است. استفاده از رنگ تازه و استاندارد، کنترل دقیق زمان رنگ‌آمیزی، استفاده از آب مقطر تمیز برای شستشو و خشک‌کردن طبیعی لام از جمله این موارد است. همچنین باید توجه داشت که شرایط محیطی مانند دما و رطوبت نیز می‌تواند بر کیفیت رنگ‌آمیزی اثرگذار باشد. بنابراین آزمایشگاه‌ها باید محیطی استاندارد و کنترل‌شده برای انجام این مراحل فراهم کنند.

    مشکلات آزمایش اسمیر خون

    1- ضخامت یا نازکی بیش از حد گستره
    یکی از رایج‌ترین خطاها در تهیه اسمیر خون، ضخیم یا بیش‌ازحد نازک بودن گستره است. اگر گستره ضخیم باشد، سلول‌ها روی هم قرار می‌گیرند و مشاهده جزئیات غیرممکن می‌شود. اگر هم خیلی نازک باشد، تعداد سلول‌ها برای بررسی کافی نخواهد بود. این مشکل معمولاً به دلیل انتخاب زاویه نامناسب اسپریدر یا حرکت ناهماهنگ دست به وجود می‌آید.

    2- خشک‌کردن نامناسب لام
    بعضی افراد برای تسریع کار، لام را با فوت یا حرارت مستقیم خشک می‌کنند. این کار باعث تغییر شکل سلول‌ها و از بین رفتن کیفیت گستره می‌شود. بهترین روش، خشک شدن طبیعی لام در دمای اتاق است.
    3- استفاده از رنگ بی‌کیفیت یا تاریخ گذشته
    رنگ‌های نامرغوب یا تاریخ گذشته باعث رنگ‌آمیزی ناقص یا تغییر غیرطبیعی رنگ سلول‌ها می‌شوند. این موضوع به‌ویژه در تشخیص بیماری‌های خونی می‌تواند مشکل‌ساز شود. انتخاب رنگ استاندارد و تازه از اهمیت زیادی برخوردار است.
    4- شستشوی نادرست لام
    اگر شستشوی لام با آب مقطر یا بافر به‌درستی انجام نشود، بقایای رنگ روی گستره باقی می‌ماند و در تصویر میکروسکوپی به‌صورت لکه یا هاله دیده می‌شود. در مقابل، شستشوی شدید هم می‌تواند منجر به کنده شدن سلول‌ها از سطح لام شود.
    5- آلودگی نمونه یا تجهیزات
    وجود گردوغبار روی لام، استفاده از پیپت آلوده یا تماس لام با دست بدون دستکش، همگی می‌توانند باعث ایجاد لکه یا آلودگی در گستره شوند. رعایت اصول بهداشتی و استفاده از ابزار تمیز، کلید پیشگیری از این مشکل است.
    6- تثبیت نامناسب سلول‌ها
    اگر مرحله تثبیت با متانول به‌درستی انجام نشود، سلول‌ها در طول رنگ‌آمیزی تغییر شکل می‌دهند یا از بین می‌روند. این خطا به‌ویژه در رنگ‌آمیزی‌های طولانی‌مدت مانند گیمسا بیشتر به چشم می‌خورد.

    نتیجه گیری

    آزمایش اسمیر خون و رنگ‌آمیزی لام خونی یکی از روش‌های اصلی تشخیص در هماتولوژی است که امکان بررسی دقیق گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌ها را فراهم می‌کند. این آزمایش در شناسایی بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، لوسمی و مالاریا نقش حیاتی دارد. تهیه گستره خونی استاندارد، انتخاب روش رنگ‌آمیزی مناسب و استفاده از تجهیزات آزمایشگاهی باکیفیت، سه عامل اصلی در دستیابی به نتایج دقیق هستند. بنابراین هر آزمایشگاهی برای ارتقای کیفیت تشخیص باید علاوه بر رعایت اصول علمی، از ابزار و مواد مصرفی معتبر استفاده کند.

    خرید دستگاه رنگ آمیزی لام

    اگر قصد خرید دستگاه رنگ‌آمیزی لام هماتولوژی را دارید، توجه به کیفیت ساخت، برند تولیدکننده، سرعت و دقت عملکرد دستگاه بسیار مهم است. این دستگاه‌ها در مدل‌های مختلف با قابلیت‌های متفاوت عرضه می‌شوند و بسته به نیاز آزمایشگاه یا مرکز تحقیقاتی قابل انتخاب هستند. تیم مبناژن با ارائه مشاوره رایگان، بهترین گزینه را مطابق نیاز آزمایشگاه شما پیشنهاد می‌کند. جهت ارتباط با تیم ما کافیست با شماره های 66381035-66381023 و یا شماره 09121340703 تماس حاصل فرمایید.

    اشتراک گذاری

    برای ارسال نظر ابتدا وارد شوید

    مقالات مشابه

    24 ساعته

    پرداخت ایمن

    7 روز ضمانت برگشت

    تحویل اکسپرس